New York, CNN – Có ba chữ cái đang khiến các nhà đầu tư Tesla lo lắng mất ngủ: BYD.
Đây là hãng xe đang “nuốt trọn” thị phần của mọi đối thủ tại Trung Quốc – thị trường ô tô lớn nhất thế giới – và nhanh chóng mở rộng phạm vi ảnh hưởng trên toàn cầu (ngoại trừ Mỹ, do các hạn chế thương mại kéo dài đối với hàng nhập khẩu từ Trung Quốc).
Hôm thứ Hai, BYD công bố doanh thu năm 2024 đạt 107 tỷ USD – lần đầu tiên vượt mốc 100 tỷ USD và vượt qua doanh thu hàng năm của Tesla khoảng 10 tỷ USD. Thành tựu này đến chỉ một tuần sau khi BYD ra mắt hệ thống sạc mới, có thể cung cấp 400 km (250 dặm) phạm vi hoạt động chỉ sau 5 phút sạc.
Cổ phiếu BYD niêm yết tại Hồng Kông đã tăng hơn 50% kể từ đầu năm nay.
Loạt tin tốt liên tiếp này có thể xem như một “cú đánh mạnh” vào Elon Musk – CEO của Tesla, người từng cười nhạo ý tưởng rằng BYD có thể trở thành đối thủ của mình. Hiện tại, Musk cũng đang là một nhân vật không mấy được lòng dư luận khi tham gia chính quyền Trump. (Chúng tôi đã khảo sát, và kết quả không khả quan cho ông ấy!)
Tesla đang trượt dài trong khủng hoảng
Giữa lúc BYD liên tục đạt thành công, Tesla lại đang đối mặt với một cuộc khủng hoảng nghiêm trọng.
Cổ phiếu Tesla đã bị bán tháo suốt chín tuần liên tiếp, chủ yếu vì những lý do kinh doanh cơ bản như:
- Doanh số toàn cầu giảm lần đầu tiên trong lịch sử vào năm ngoái, và triển vọng năm nay cũng không khả quan hơn.
- Đối thủ ngày càng chiếm thị phần, đặc biệt là tại Trung Quốc.
- Sản phẩm cốt lõi của Tesla không có bản cập nhật đáng kể nào trong nhiều năm, và mẫu xe giá rẻ đã hứa hẹn từ lâu vẫn chưa xuất hiện.
- Mảng xe tự hành của Tesla đang tụt lại so với Google Waymo.
Nhưng những yếu tố trên chưa phải là tất cả.
Việc Musk đảm nhận vai trò cố vấn cho chính quyền Trump đã biến thương hiệu Tesla – vốn từng là lựa chọn yêu thích của những người theo chủ nghĩa tiến bộ – trở thành biểu tượng của cánh hữu Mỹ. Giá xe Tesla cũ đang giảm mạnh, ngay cả khi nhu cầu mua xe điện đã qua sử dụng đang tăng.
Nhà Trắng đã có một loạt động thái được xem là “tuyệt vọng” để cứu Tesla: từ việc tổ chức sự kiện ủng hộ ngay trên bãi cỏ phía Nam Nhà Trắng, đến việc bộ trưởng thương mại lên Fox News khuyến khích mua cổ phiếu Tesla, hay FBI đe dọa truy tố những kẻ phá hoại xe Tesla với tội danh khủng bố. Tuy nhiên, những hành động này đã khiến các chuyên gia pháp lý bối rối vì quá xa rời các chuẩn mực thông thường.
Tuần trước, Tesla bắt đầu có dấu hiệu phục hồi sau khi Musk tổ chức một cuộc họp khẩn cấp với toàn bộ nhân viên vào tối thứ Năm, kêu gọi họ giữ cổ phiếu của mình. Nhờ đó, dòng tiền từ các nhà đầu tư cá nhân đổ vào giúp giá cổ phiếu Tesla tăng 5% vào thứ Sáu và 12% vào thứ Hai.
Dù vậy, cổ phiếu Tesla vẫn đang thấp hơn 40% so với mức đỉnh tháng 12, và nhiều nhà phân tích đã điều chỉnh kỳ vọng của họ xuống thấp hơn.
BYD không phải đối thủ duy nhất của Tesla tại Trung Quốc
BYD không phải là hãng xe Trung Quốc duy nhất đang lấy đi thị phần của Tesla. Tại châu Âu, doanh số Tesla giảm 44% trong tháng 2, trong khi các hãng xe Trung Quốc tăng 82%, theo dữ liệu từ JATO – một công ty phân tích thị trường ô tô.
Felipe Munoz, nhà phân tích của JATO, cho biết một phần nguyên nhân của sự sụt giảm này là do Tesla đang chậm trễ trong việc nâng cấp Model Y – mẫu xe bán chạy nhất của hãng. Tuy nhiên, việc Musk công khai ủng hộ một đảng cực hữu tại Đức (bị cáo buộc có tư tưởng thân phát xít) có lẽ cũng góp phần khiến doanh số Tesla tại Đức – thị trường ô tô lớn nhất châu Âu – giảm tới 75% trong tháng trước.
Nhưng mối đe dọa lớn nhất từ BYD đối với Tesla có lẽ nằm ở giá cả.
BYD đã thành công trong việc sản xuất nhiều mẫu xe điện và hybrid với giá thành cực thấp.
Mẫu xe điện rẻ nhất của BYD hiện có giá dưới 10.000 USD tại Trung Quốc, trong khi Tesla Model 3 – mẫu xe rẻ nhất của Tesla – đắt gấp ba lần, ở mức 32.000 USD.
Hôm thứ Hai, BYD tiếp tục tung ra mẫu Qin L EV, một chiếc sedan điện với các thông số tương đương Tesla Model 3, nhưng chỉ có giá 16.500 USD – tức rẻ hơn một nửa.
Trước áp lực này, Tesla được cho là đang phát triển một phiên bản Model Y nhỏ hơn và rẻ hơn để lấy lại thị phần tại Trung Quốc. Tuy nhiên, theo nguồn tin của Reuters, việc sản xuất hàng loạt sẽ không bắt đầu trước năm 2026.
Lời tiên đoán sai lầm của Musk về BYD
Tóm lại, Elon Musk đã đánh giá thấp BYD một cách nghiêm trọng.
Vào năm 2011, trong một cuộc phỏng vấn với Bloomberg, khi được hỏi liệu BYD có phải là một mối đe dọa với Tesla hay không, Musk chỉ cười nhạt và mỉa mai: “Bạn đã nhìn thấy xe của họ chưa?”
Nhưng hơn một thập kỷ sau, BYD đã vượt qua Tesla về doanh thu hàng năm và đang định hình lại thị trường xe điện toàn cầu.
Tesla vẫn là hãng xe điện bán chạy nhất tại Mỹ, chủ yếu nhờ các rào cản thuế quan bảo vệ ngành sản xuất trong nước. Nhưng nếu những rào cản đó không còn, BYD có thể trở thành cơn ác mộng tồi tệ nhất của Musk.